Ev alacak milyonlarca kişi konut fiyatlarının nasıl seyredeceğini merak ediyor. Ekonomimcom köşe yazarı Sadi Özdemir, bugünkü köşesinde piyasayı değerlendirdi. Peki satılık ve kiralık ev fiyatları ne olacak?
Türkiye'de 2023'te konut satışları önceki seneye göre yüzde 17,5, Aralık ayları itibariyle yüzde 72,3 düşüş gösterdi. Konut kredisi yok denecek kadar az, ayrıca varsa da çekmek cesaret istiyor.
Ekonomimcom köşe yazarı Sadi Özdemir, bugünkü köşesinde "Konutta ve kirada stagflasyon mu başlıyor?" başlıklı yazısını kaleme aldı. Sadi Özdemir, konut pazarında büyük durgunluğa rağmen fiyatlarda ve kiralarda düşüş olmadığını belirtti ve şimdi fiyat artışlarının konuşulduğunu dile getirdi.
KONUTTA DURGUNLUK İÇİNDE FİYAT ARTIŞI VAR
"Kredi muslukları kısıldı, faizler ateşlendi ve konuta talep ciddi düşürüldü" diye konuşan Sadi Özdemir, fiyatların düşmemesindeki en önemli sebebin arz tarafında sert gerilemenin çok daha önce başlamış olması olduğunu ifade etti.
"6 Şubat depremleri de ülkemizin konut stokundan yaklaşık 650 bin konut eksiltince fiyat gerilemesi yerine stagflasyon (durgunluk içinde fiyat artışı) yaşanması kaçınılmaz bir durum oldu" açıklamasında bulunan Özdemir, "‘Satışlarda 2023 Kasım ayına göre Aralık ayında artış var’ diyenler olabilir ama zaten karşılaştırmanın o şekilde yapılmayacağını söyledi.
2023 Aralık'ta 138 bin 577, 2022 Aralık'a 207 bin 963, 2021 Aralık'ta 226 bin 503 adet konut satıldığının altını çizen Özdemir, tablonun her Aralık ayında daha da karardığını vurguladı.
"2023 Aralık ile 2022 Aralık aylarını karşılaştırırsak ipotekli satışlardaki düşüş yüzde 72,3 olmuş. Öyle ki Aralık'ta satılan 138 bin 577 konutun yalnızca 6 bin 42’si ipotekli (kredili) satılabilmiş. Bir müteahhit, bir banka genel müdürü ile karşılaştığını ve genel müdürün “Çok şükür bu ay yalnızca iki tane konut kredisi vermişiz” diye sevinç arz ettiğini söyledi" açıklamasında bulunan Özdemir, bu yaklaşımla, siyasetin, bürokrasinin ve hatta başını sokacak evi olmayan vatandaşın da meselenin çözümüne uzak durduğunu gösterdiğini belirtti.
YABANCIYA SATIŞLAR DÜŞTÜ AMA FİYATLAR YİNE GERİLEMEDİ
Sadi Özdemir, konut fiyatlarını ve kiraları ‘yabancıya satışların’ artırdığına inanların çok konuştuğuna dikkat çekerek, "Bu satışların vatanımızdan toprak koparıp başka ülkelere bağlamak için tezgâhlandığına inanan büyük bir entelektüel kitlemiz bulunuyordu. Bu konulardan sorumlu ve yetkili bürokrasinin büyük çoğunluğunun da ‘yabancı düşmanı’ olduğu anlaşıldı. Sonuçta bu vatansever kitle elbirliği yaptı ve alınan tedbir ve yasa dışı engellemelerle 2023'te Türkiye’de yabancıya konut satışı, 2022 yılına göre yüzde 48,1 azalarak 35 bin 5 adede geriledi" dedi.
Yabancıya satışın Aralık 2023’te bir önceki senenin aynı ayına göre yüzde 67,7 gerilediğini ve 2 bin 796 adet olduğunu vurgulayan Özdemir, "Bu sert çakılmaya rağmen, en az 79 vilayette konut fiyatları düşmedi, zaten bu yüzden de yükselmemişti. Bu konuda hiç kimsenin söylemeye, çözmeye cesaret edemediği bir de kriz var. Son iki aydır, yabancıya satışla ilgili ‘kamu sistemi’ ya çalışmıyor ya da çalıştığında da kimseye haber verilmiyor. Satılmış konutların tescili gerçekleştirilemiyor" bilgilerini verdi.
Uzun süredir yabancıya konut satışında fiyatın müteahhitler tarafından belirlenemediğini aktaran Özdemir, "Devlet yabancının daha ucuza konut alması için seferber olmuş elinden geleni yapıyor. Müteahhitler, bu konudaki yanlış uygulamaların yakın zamanda düzelmesine dair hiç umutlu değil" açıklamasında bulundu.
HER SENE NE KADAR YENİ KONUT İHTİYACI VAR?
Sadi Özdemir, arz tarafındaki çöküşe çözüm bulunmadıkça konut fiyatlarının ve kiraların normalleşmeyeceğinin altını çizdi.
"Üstelik normal şartlardaki arz miktarına göre çok daha fazla konut üretilmesi gerekiyor. Evlilikler, boşanmalar, öğrenciler dikkate alındığında Türkiye’nin yıllık 650 bin 750 bin adet yeni konut üretmesi gerekli" bilgilerini veren Özdemir, riskli yapılar, depremlerde yıkılmış konutlar, hızlanması umulan kentsel dönüşüm kapsamında yıkılması ve yapılması gereken konutlar dikkate alındığında yıllık yeni konut arz rakamının en az 1 milyonu aştığına dikkat çekti.
Özdemir, konuya ilişkin yazısını "2023’te satılan ilk el konut sayısı neydi? 379 bin 542 adet. Bu durumda talebi kıstıkça fiyat düşmeyecek, arz daha da azalacak gibi görünüyor. Bazı müteahhitler, Mart ayından sonra çok ciddi fiyat artışları geleceğini söylüyor" diyerek tamamladı.