Merkez Bankası geçen senenin Haziran'ından bu yana faiz artırımını sürdürüyor. O tarihten bugüne kadar yalnızca Şubat'ta faiz sabit bırakıldı. Fakat görünen o ki bu faiz artışları şimdilik istenen etkiyi yapamadı.
En azından 21 Mart tarihindeki sürpriz artışa kadar durum bu şekildeydi. Açıklanan rakamlarda bunun destekler nitelikteydi. Perakende satışlar Şubat ayında 1 yılın zirvesini görürken, kartlı harcamalar rekor üzerine rekora imza atıyor. Seçim öncesi dövizde yoğun bir talep yaşanırken, kuyumcuların önünde de altın kuyrukları vardı.
NTV'den Uğurcan Gökçen'in haberine göre; ortaya çıkan bu talep, vatandaşların yılın ilk üç ayında, ilerleyen dönem için enflasyonun kontrol altına alınacağına ilişkin güveni olmadığını işaret ediyor.
Mart'taki faiz kararının ilk etkisini görmek için ise nisan ayı verileri değerlendirilecek. Faiz artışlarının tam etkisi 6 ila 18 ay içerisinde belli oluyor. Fakati 2024'ün ilk çeyreğinde oluşan tablo, tasarrufa ilginin düşük olduğunu, TL'de durmanın pek tercih edilmediğini gösterdi. Bu durum konut satışlarına da yansıdı.
Konut satışları Mart'ta yıllık yüzde 0,1 düşerken aylık yüzde 12,2 yükseldi. Geçtiğimiz ay satışlar 100 bin seviyesini aşarak 105.394 adet oldu. Yüksek faize rağmen kredi kullamında da yükseliş oldu ve Ocak'ta 5.915, şubatta 8.827 konut krediyle satıldı.
Mart ayında bu rakam 12.880 adede çıktı. Şubat ayından Mart'a artış oranı da yüzde 12,2 seviyesinde. Kredili satış adetleri aylık bazda sert yükselmiş olsa da hala çok az. Yani alımların yaklaşık yüzde 90'ı peşin ödendi. Fakat maliyetin vergiler hariç aylık yüzde 3,60'ları gördüğü yerde kredi kullanımında yaşanan bu yükseliş düşündürücü oluyor.
Konunun uzmanlarının ortak görüşü vatandaşların konut fiyatlarında daha çok düşüş beklememesi. Konut fiyatlarında nominal artış devam ediyor fakat 7 aydır reel olarak düşüş var. TL bazında fiyat artsa da, bu yükseliş enflasyonun altında bir oranda oluyor.
2024 yılının ilk 3 ayında enflasyonun yüzde 15 olması, yıl sonu için belirlenen yüzde 36'lık hedefe kolay ulaşılamayacağı öngörülerini güçlendirdi. Enflasyondaki yükseliş ile ev fiyatları arasında doğru korelasyon var. Genellikle enflasyon arttığında konut fiyatı da onu izliyor.
Türkiye'de yıllık 800 bin konut ihtiyacı bulunuyor. Bu rakam Merkez Bankası'nın son Enflasyon Raporu sunumunda da bulunuyor. Satışlarda gerçekleşen gerilemeler belli bir süre sonra yeniden tersine dönebiliyor. Çünkü bir talep birikimi oluyor.
İnşaat maliyetlerinde de artış sürüyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Ocak ayında maliyetler aylık yüzde 3,41, yıllık yüzde 70,05 yükseldi. Şu an 100 metrekare bir konutun yapım maliyeti 3 milyon TL'ye ulaştı. Bu durumun da fiyatlara yansıyacağına ilişkin beklentiler güçlü.