Kentsel dönüşümde projeye itiraz ve bu kapsamda projenin durdurulması konusunda, belli bilirkişi hizmeti alınması gerekir. Bu çerçevede kentsel dönüşüm kapsamına girmiş ve yıkım kararı çıkmış site, apartman, kooperatif veya toplu konutlarla ilgili çalışmalar sonrasında, bina yıkımına itiraz edilerek yıkımının durdurulması, bazı kesimler için ciddi bir dava süreci olabilmektedir. Riskli yapı tespitinde itiraz davası açılma süresinde, kat sahipleri ve veya yasal temsilcileri tarafından, kamunun hazırladığı risk tespit raporuna itiraz edilmesi söz konusu olabilir.
Bir yapının riskli olduğu tespit edildiğinde, ev sahipleri ve kanuni temsilciler tarafından itiraz edilmesi, 15 günlük bir süreç kapsamındadır. Bu itirazların oluşması halinde, üniversiteler, ilgili melek disiplinlerindeki öğretim görevlileri arasından görevlendirilecek heyet tarafından incelenip, karara bağlanması mümkündür.
Kentsel Dönüşüm Süreci Nasıl İşler?
Binaların kentsel dönüşüme girmesi noktasında, öncelikle yetkili kuruluşların birinden riskli yapı tespiti alınması gerekmektedir. Binada yaşayan mülk sahiplerinin herhangi birisinin rapor için başvurması öncelikli işlemdir. Bakanlık onaylı rapor alındıktan sonra, bina artık kentsel dönüşüme girmiştir. Belediye genel itibariyle binanın riskli olduğuna dair bilgilendirme yazısı yazmaktadır.
Talep eden ev sahipleri, hazır ve onaylanmış raporun yeniden incelenmesi doğrultusunda bakanlığa itirazda bulunabilmektedir. Belirlenen süre zarfında itiraz komisyonu hızla raporu inceleyerek, karara bağlayabilmektedir. Komisyon binanın riskli olduğuna yönelik karar verdiğinde, artık bina kentsel dönüşümüne girmiş ve yıkılacak bir durumdadır. Bu aşamada en az 60 gün içinde, binanın nasıl, hangi paylaşımla, müteahhitle, ne kadar sürede yapılacağına dair, en azından 2/3 çoğunlukla sağlanan “bina ortak karar protokolü” hazırlanarak, belirtilmesi ve karara bağlanması gerekir.
Kentsel Dönüşümde Bina Yıkımını Durdurma
2012 yılında yürürlüğe girmiş olan kentsel dönüşüm kapsamında yapılan riskli yapı tespiti çalışmaları sonucunda, kentsel dönüşüme giren binaların yıkımının durdurulması adına, yalnızca firma yetkililerinden bilgi alınabilir. Yıkım kararına karşı, malik ve bina üzerinde şahsi hak sahipleri ve ayni hak sahiplerinin itiraz etmesinde sorun yoktur.
Kentsel dönüşümde projeye itiraz yıkım süresini etkilemese bile, yıkım kararının itirazının reddedilmesi gerekmektedir. İtirazın reddi dahilinde, risk tespiti kesinleşir ve yapının yıkım süreci başlatılmış olur. Risk tespiti raporuna karşılık, itirazın süre dahilinde yapılıp yapılmadığı kontrol edilir ve bu sürede yapılmayan itirazlar kabul edilmemektedir.
Kentsel dönüşüm sürecine itiraz yoluna başvuru adımlarıyla ilgili şu faktörler dikkate değerdir;
- Karardaki hukuki aksaklıkların giderilmesi talep edilmektedir.
- Söz konusu olan itiraz raporunun içeriği maliklerle paylaşılmadığından, yalnızca risk tespitine ilişkin yapılacaktır.
- İdarenin ilgili yapıya yönelik risk tespitini konu alan rapor, idari işlem niteliğinde sayılmaktadır. Bu nedenle itiraz yoluna başvurmadan, idari işlemin yetki, sebep, şekil, amaç ve konu unsurları bakımından aksaklıklara sahip olduğu iddiasıyla, iptali talep edilerek dava açılması olasıdır.
Kentsel dönüşüm kararına itiraz edebilecek kişilerin, bu davayı açmaya yönelik menfaatinin olması önceliklidir. Bu menfaatin şahsi, meşru ve güncel olması burada etkin rol oynar.