Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından geçtiğimiz günlerde açıklanan "Konut Satış İstatistikleri, Kasım 2023" verilerine göre yabancıya konut satışları 31 ayın en düşük seviyelerinde gerçekleşti.
Konu ile ilgili olarak verilen detaylara göre yabancılara yapılan konut satışları Kasım'da bir önceki senenin aynı ayına göre yüzde 61,5 azaldı ve 2 bin 342 olurken bu rakam aynı zamanda 2020 Mayıs ayından bu yana kaydedilmiş olan en düşük seviye oldu.
Yine konu ile ilgili olarak verilen detaylara göre yabancıya konut satışı senenin ilk 11 ayında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 46,1 azaldı ve 32 bin 941 şeklinde oldu. Böylece 11 aylık veride yabancıya konut satışında son 6 senenin en düşük satışları gerçekleşti.
Diğer bir taraftan 2023 yılının Ocak ayında toplam satışlar içerisinde yüzde 4,3 şeklinde olan yabancıya konut satışlarının payı, sene başından bu yana 1,8 puan azaldı ve kasım ayı itibariyle yüzde 2,5'e geriledi.
LİDER ŞEHİRDE DE SATIŞLAR ÇAKILDI
Yine paylaşılan bilgilere göre söz konusu satışlarda belirgin düşüşler görülürken yabancının gözde illeri olan İstanbul ve Antalya'da rekor düşük seviyeler görüldü.
Sözcü'den Gülben Dikmen'in haberine göre yabancılara gerçekleştirilen konut satışlarında Kasım ayında ilk sırayı 790 konut satışı ile Antalya alsa da bu sayı 2021 yılının Mayıs ayından bu yana Antalya'daki en düşük yabancı alımına işaret ediyor.
Yine paylaşılan detaylara göre yabancılar en son 2021 yılının Mayıs ayında Antalya'dan 341 konut alarak Ekim ayında kaydedilmiş olan 790 adetin altına düşmüştü. Böylece yabancıların Antalya'dan aldığı konut sayısı da 31 ayın en düşük seviyelerine gerilemiş oldu.
MEGA KENT İSTANBUL'DA 43 AYIN EN DÜŞÜK SEVİYESİ
Açıklanan rakamlara göre 710 konut satışı ile yabancıya en çok 2. konut satışının yapıldığı şehir olan İstanbul'da da satışlar önceki senelere oranla çakıldı.
TÜİK tarafından açıklanan remsi verilere göre, mega kent İstanbul'da yabancıya konut satışları, 2020 Mayıs'tan bu yana en düşük seviyelere geriledi.
TÜİK'in açıkladığı verilere göre kasım ayında mega kent İstanbul'da yabancıya 710 konut satışı yapıldı. Söz konusu bu seviyenin altına en son 2020 Mayıs'ta düşülmüş; o ay yabancılara 423 konut satışı gerçekleştirilmişti.
TÜRKİYE GÖZDELERİYDİ, ALIMLAR DÜŞTÜ
Yine gündemden düşmeyen yabancıya konut satışları uyruklarına göre masaya yatırıldığında da 2023 yılının tamamında yapılan 33 bin 191 adet satışın 10 bin 33'ünün gerçekleştirildiği Rusya Federasyonu vatandaşlarının aldığı konut sayısında da belirgin bir azalma görülüyor.
Kasım'da Türkiye'den 637 konut satın alan Rusya Federasyonu vatandaşları en çok konut satışının gerçekleştirildiği uyruk olsa da Ruslara gerçekleştirilen satışlar 2022 yılının Mart ayından bu yana aylık bazda en düşük seviyede.
2015 yılından 2019 yılına kadar konut alımında 1. sırada olan ve 2023'ün ilk 11 ayında toplam 1823 konut alarak 3. sırada olan Iraklılar Kasım'da sadece 90 konut alarak rekor düşük seviyede alım gerçekleştirdi.
2021'de Türkiye'den en çok konut alan İranlıların da konut alımında dikkat çeken azalma görüldü. Bu yıl başından bu yana Türkiye'den toplamda 4 bin 67 konut satın alan İranlılar, Ekim ayında bu alımlarını 234 konuta indirdi. Söz konusu bu seviye de 2021 Mayıs'tan bu yana geçen son 31 ayın en düşük seviyesi anlamı taşıyor. 2021 Mayıs'ta İranlılar Türkiye'den 231 konut almıştı.
DEPREM VE MEVDUAT ETKİSİNE DİKKAT ÇEKTİ
SNC Gayrimenkul Danışmanı Burçak Sencer Çokgör, sozcucomtr'ye yaptığı değerlendirmede, rakamlardaki düşüşü normal bulduğunu dile getirdi.
Burçak Sencer Çokgör açıklamasında "Türkiye'de her deprem olduğu dakika yabancılar için korku unsuru oluşturmuş oluyor. Yabancılar Türkiye'ye Türk vatandaşlığı almak için değil ülkelerindeki kritik durumlar sebebiyle akın etmişti. Türk vatandaşlığını B planı şeklinde görüyorlardı. Fakat savaşta ölümden kaçarken Türkiye'deki depremler yabancı ilgisinin kırılmasına sebep oluyor" diye konuştu.
Diğer bir taraftan Burçak Sencer Çokgör açıklamasında yabancının konut alımındaki düşüşte mevduat faizlerinin de etkili olduğunu söyledi.
Açıklmasında yabancının bankaya en az 500 bin Amerikan doları ya da karşılığı döviz tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirerek de Türk Vatandaşlığı Kanunu'ndan yararlandığını anımsatan Burçak Sencer Çokgör, mevduat faizlerindeki artışla yabancının konuttan mevduata döndüğünü belirtti.
Konu ile ilgili olarak paylaşılan detaylara göre Burçak Sencer Çokgör "Yabancı 'bankaya 500 bin dolar yatırmak mı yoksa depremde yıkılma ihtimali olan bir konuta 400-500 bin dolar harcamak mı' diye düşünüyor" diye konuştu.
'RUSLAR DUBAİ'YE KAYDI'
"Rusların bir bölümü Dubai'ye yöneldi. Buna neden olan şey de deprem korkusu. Şuanda riskli zamanlarını orda geçiriyorlar" diyen Burçak Sencer Çokgör, Avrupa'nın Rusya- Ukrayna savaşı sebebiyle uygulamış olduğu ambargolarla Rusların iş yerlerini de Türkiye'ye taşıdıklarını dile getirdi.
Konu ile ilgili olarak verilen detaylara göre Burçak Sencer Çokgör, Rusların Türkiye'de gerçekleştirdikleri ticareti Dubai'de de yapabildiğini dile getirerek, "Bir de Dubai'nin vergi avantajları bulunuyor burada daha fazla vergi ödemek zorunda kalıyorlardı. Bu nedenle Ruslar Dubai'ye kaydı" dedi.
Burçak Sencer Çokgör açıklamasında Türk vatandaşlığı başvurusu için alınacak gayrimenkul değerinin 250 bin dolardan 400 bin dolara yükseltildiğinde ve bu rakamın yeni yılda 600 bine çıkarılmasının beklendiğini söyleyerek "Piyasa artık doymaya başladı" diye konuştu.
'2018 YILI ÖNCESİNE DÖNÜLDÜ'
Son dönemlerde gündemden düşmeyen yabancıya konut satışındaki düşüşe ilişkin sozcucomtr'ye değerlendirmeler yapan Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Celal Erdoğdu ise yabancıya konut satışlarında vatandaşlık verilmesinin etkisinin azaldığını dile getirdi.
Paylaşılan detaylara göre Celal Erdoğdu, "Yabancılara vatandaşlık verildiği 2018 döneminin öncesine dönüş başladı. Yabancıya konut satışında ülkemizin normali aylık bazda 1500 adet seviyelerindeydi. Açıklanan son veriler yabancıların vatandaşlık alma etkisinin iyice düştüğünü ortaya çıkarıyor. Birkaç ayı çıkarırsak tamamen 2018 Temmuz ayı öncesine dönülmüş diyebiliriz." dedi.
Rusların hâlâ Türkiye'ye olan ilgisinin devam ettiğini dile getiren Celal Erdoğdu, "Ruslar en yakın ülke olan İran'ın neredeyse 3 katı konut aldı. Ruslar en çok tatilcilerin gözdesi Antalya'ya ilgi gösteriyor. Antalya'da hem kiralık hem de satılıkta çok şişkin bir konut piyasası bulunuyor. Buna rağmen hâlâ konut alıyor olmaları ilginin sürdüğünü gösteriyor" diye konuştu.
DEĞERLEME ORANINDAKİ RANTA İNCELEME SATIŞI ETKİLEDİ
Açıklamasında "Yabancıya satış bitiyor gibi gözüküyor" diyen Celal Erdoğdu bu düşüşte yabancıya vatandaşlıkta taşınmaz fiyatının 400 bin dolara çıkartılmasının ikamet izni alabilmek için alacakları taşınmazlarda alt sınırın 75 bin dolardan 200 bin dolara yükseltilmesinin ve yabancıya satışta gayrimenkul değerlemelerinde oluşan rantın Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından incelemeye alınmasının etkili olduğu olduğunu dile getirdi.
Celal Erdoğdu değerleme oranında yapılan rantı şöyle açıkladı:
"Değerleme uzmanları ve emlakçılar arasında bir grup bulunuyor ve o gruplar rakamlarla oynarak yabancılara vatandaşlık vermiş gözüküyor. Söz konusu bu durum artık Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği ve SPK tarafından çok yakından takip ediliyor. Yaklaşık olarak 15 gün önce değerleme uzmanlarına ve şirketlere çok ciddi bazı cezalar kesildi.
Yapılan aslında şu: Yabancı 250 bin dolarlık konut alıyor fakat 400 bin dolar şeklinde gösteriliyor. Söz konusu bu olay artık çok sıkı bir şekilde takip ediliyor. Yalandan satış gerçekleştirilerek değerleri yüksek gösterilen gayrimenkuller de artık yabancıların alımından çıkmaya başladı. Bu da satışı engelleyen unsurlar arasında yer alıyor.
2.si de artık Türkiye döviz olarak da konutta pahalı. Yabancı yatırımcıların için artık ilgi göstereceği bir durum kalmadı, artık bundan sonraki alıcı Türkiye'ye gelmiş yaşayan alıcılardan oluşacak. İşin spekülatif tarafı bitmiş durumda."