Tekelleşen firmalar, inşaat sektöründe zam fırtınası estiriyor. İnşaat sektörü temsilcileri buna önlem alınması ve sebepsiz zamların ortadan kaldırılması gerektiğine dikkat çekerek, Rekabet Kurumu'nu göreve çağırdı. İşte ayrıntılar...
Son zamanlarda konut fiyatlarının yanı sıra, inşaat malzemesi fiyatlarında yaşanan artışlar da sık sık gündem oluyor. Aktarılan detaylara göre, inşaat malzemesi fiyatlarında zamlar peş peşe geliyor.
Geçtiğimiz günlerde çimento fiyatlarına yapılan zammın ardından pek çok daha kalemde yükseliş yaşandı. Demir, hazır beton, gaz beton, çimento, briket, tuğla, kremit, kum, sarf malzeme, cam, PVC, kapı, alçıpan ve boya gibi inşaat ürünlerindeki zamlar müteahhitlerin tepkisine neden oluyor.
Sektör temsilcileri, fiyatların sebepsiz olarak artırıldığının altını çiziyor ve sektöre operasyon çekildiğini ileri sürüyor. Ayrıca, bazı tekelleşen inşaat malzemesi üreticilerinin bilinçli şekilde fiyat yükselttikleri de iddialar arasında.
KONUT YAPMAK DA ALMAK DA ZORLAŞIYOR
Türkiye Gazetesi'nden Necmi Çiçekçi'nin haberine göre; özellikle son üç ayı işaret eden sektör temsilcileri; inşaat malzemesi üretimindeki girdi maliyetlerinde (döviz, enerji, akaryakıt, işçilik) ciddi bir artış olmazken, toplamda yüzde 50’lere yaklaşan zamların piyasa gerçekleriyle örtüşmediğine dikkat çekiyor.
İnşaat sektörünün en büyük dernekleri, gelecek ay karşı karşıya kalınan bu durumu protesto edeceklerini dile getirdi.
Yükselen girdi maliyetlerine tepki gösteren sektör temsilcilerinden "Fırsatçılık yapılıyor burada. Serbest piyasa da işlemiyor, el altı müdahale mevcut. Rekabet Kurumu'nu göreve davet ediyoruz. Camda da fiyat artışları ve tedarik sorunları bulunuyor. İşçiliğimiz de çok yükseliyor. Ortalama bir işçimiz mühendislerin iki katını alıyor" açıklaması geldi.
Tüm bunlar bir araya geldiğinde de müteahhitte konut yapma iştahının kalmadığını dile getiren sektör temsilcileri, "Konut yapmak güç hale geliyor, bu da insanların konut almasını zorlaştırıyor. Sektör dernekleri konuya ilişkin protesto hazırlığında" bilgilerini verdi.
DEMİR FİYATLARI YÜZDE 40 ARTTI
Sadece çimento ve beton değil, demir fiyatlarındaki sebepsiz fiyat artışları da şikayetlere sebep oluyor. Son üç ayda fiyatı yüzde 40 yükselen inşaat demiri sebebiyle üretim maliyetleri adete uçuşa geçti.
İnşaat demiri fiyatları; 20-25- 26-28 mm kalın demirlerde güncel spot demir fiyatı tonu 22 bin 500 TL ile ve 16-18-22-32 mm demir fiyatları 24 bin 500 seviyesinde bulunuyor. Diğer taraftan inşaatlarda kullanılan demirin yüzde 30’luk kısmı ithalat ile karşılanıyordu fakat senenin başından bu güne inşaat demirinin ithalatı yüzde 40 düştü. Müteahhitler genel olarak demir talebini iç piyasadan karşılamaya başladı. İddialara göre iç piyasada tekelleşen bazı demir üreticileri de fiyatlarla oynuyor. Bu da konut sektörünü probleme sürükledi.
ARSA MALİYETİ YÜZDE 50'YE YÜKSELDİ
Kovid-19 pandemisinden sonra da konut imarlı arsa maliyetlerinde ciddi yükselişler yaşandı. Son 3 senenin Arsa Endeksi'ne bakıldığında; 2021 senesinin Temmuz ayında 153 birim olan arsa maliyeti 2023 senesinin sonunda 650 birime yükselerek yüzde 400’lük bir yükseliş kaydetti.
İstanbul özelinde, birim konut fiyatındaki arsa payı yüzde 45-50 seviyesine çıktı. Satılan her birim konutun bedelinin yarısını arsa maliyeti meydana getirdi. Bu durumda konut fiyatlarında yükselişe neden oldu.
Sektör oyuncuları konuya ilişkin açıklamalarında, "Arsa bulabilmek hem zor hem de maliyetli. Bugün bir projede arsa maliyeti yüzde 45-50 seviyesine kadar yükseldi. Bu rakamlar 2020'de yüzde 25- 30’larda seyrediyordu. Bu nedenle hazine arazilerinin müteahhitlere açılması oldukça önemli. Böylece uygun fiyatlı konut üretilebilir" ifadelerine yer verdi.
İŞÇİ PARALARI DA 3 BİN LİRAYA ULAŞTI
Sektörde işçi maliyetlerinde de yükseliş oldu. Buna bir de kalifiye eleman sorunu dahil oldu. Gerçekleştirilen açıklamalarda “Usta eksikliği yevmiyelere de yansıdı. Bugün iyi bir ustanın istediği yevmiiye günlük 2-3 bin TL. 2017 yılında 2 milyon 100 bin kişi sektörde çalışırken bu sayı 2023 yılında 1,6 milyona geriledi. Şu anda İstanbul’da 1.000 TL yevmiyeyle işçi bulunamıyor. Sıvacının ve boyacının en düşük günlük ücreti 1.500 ile 2.500 lira. Sektörde işçiler eskiden asgari ücretin iki katını alırdı fakat şimdi bu oran dört katına yakınlaştı” diye konuştu
İnşaat sektöründeki fiyat artışlarına karşı dur denilmesi çağrısında bulunan sektör temsilcileri “İnşaat sektörü dernekleri önümüzdeki ay 51 bölge temsilcisi ile Sayın Cumhurbaşkanı’na konuyu paylaşacak. Bir sunum yapmayı planlıyorlar. Nedensiz bu artışlar artık katlanılacak gibi değil. Artan girdi maliyetleri direkt konut fiyatlarını, dolayısıyla vatandaşı etkiliyor. Bugün İstanbul’da bir sıfır konut, Miami’de bir villa ile yarışıyor. Alım gücü düşen vatandaş konut alamıyor ve yatırım yapamıyor. Yabancı yatırımcı bile artık konut alamıyor" ifadelerini kullandı.
Müteahhitler, sektörde tekelleşme olduğuna ve fiyatların ortak kararla artırıldığına dikkat çekerek, "Çimento fiyatlarında bu derece bir yükseliş yaşandı ancak bu dönem dövizde de çok ciddi bir fırlama yaşanmadı. Hatta 33 liradan 32,50 liraya düştü. Tekelleşmiş firmalara çözüm bulunması gerekiyor. Herkes dilediği gibi bir fiyat belirleme hakkına sahip olamaz" diye konuştular.