Ayni Hak, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde “Taşınır veya taşınmaz üzerinde doğrudan doğruya egemenlik yetkisi veren ve herkese karşı ileri sürülebilen haklar.” şeklinde tanımlanmıştır.
Ayni haklardan bazıları sahibine tam ve sınırsız yetkiler tanıdıkları halde, bir kısmının tanıdığı yetkiler sınırlıdır.
İşte bu nedenledir ki ayni haklar, sahibine tanıdığı yetkilerin kapsamına ve mahiyetine göre mülkiyet hakkı ve sınırlı ayni haklar şeklinde bir ayırıma uğrarlar.
Ayni hakların çeşitleri nelerdir?
Sınırlı Ayni hak ve sınırsız ayni hak olarak ikiye ayrılır:
-
Sınırsız Ayni Haklar: Sadece mülkiyet haklarından bahseder.
-
Sınırlı Ayni Haklar: Ayni haklardan bazıları, sahiplerine mülkiyet hakkı gibi tam ve geniş yetkiler vermeyip, sınırlı yetkiler tanımaktadır ki bunlara sınırlı ayni haklar diyoruz. Gerçekten sınırlı ayni haklar, sahiplerine mülkiyet hakkından doğan kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkilerinin hepsinin değil, bunlardan bir veya ikisini, örneğin yalnız kullanma veya yalnız yararlanma yetkilerini verirler.
Sınırlı ayni hak çeşitleri
Sınırlı ayni haklar, hak sahibine tanıdıkları yetkinin mahiyetine göre üç gruba ayrılır:
-
İrtifak hakları: İrtifak hakları, başkasına ait bir eşyayı kullanma veya ondan yararlanma yetkisini veren ayni haklardır.
-
Taşınmaz yükü: Bir taşınmazın sahibi o taşınmazdan sorumlu olmak üzere bir kimseye bir şeyi vermek ve yapmakla yükümlü tutmasına denir.
-
Rehin hakları: Borcun ödenmemesi durumunda alacaklı kişinin hak sahibine ait malları icra yolu ile satması ve alacağını karşılamasına denir.