Kiralık ve satılık konut fiyatlarında yaşanan fiyat artışları barınma sorununu gündeme getirdi. Konut sorunu için yeni bir öneri gündeme geldi. İşte ayrıntılar...
31 Mart yerel seçimleri geride kalırken, kentsel dönüşüm ve barınma sorunu gündemdeki yerini korumaya devam ediyor. Vatandaşlar, yerel yönetimlerden bu sorunlara çözüm bekliyor.
Dünya Gazetesi köşe yazarı Prof. Dr. Ali Hepşen, bugünkü köşesinde konut piyasasını kaleme aldı. "Bugünkü konumuz konutta barınma sorununa çözüm tavsiyelerinden biri: “Konutu Kiralamak İçin İnşa Et, Geliştir”…" diyerek yazısına başlayan Hepşen, arz-talep dengesizliği ortamında konut sorunu için çözümlerin gündeme geldiğini belirtti.
Prof. Dr. Ali Hepşen, konutta arzın artırılmasının istendiğine ancak hem arsa üretim sorunu hem kura endeksli hızla yükselen maliyetler ve işgücü problemleri sebebiyle bunların mümkün olamadığına dikkat çekti. 2021, 2022 ve 2023 yıllarındaki yapı ruhsat seviyesinin son 10 senenin ortalamasının çok altında kaldığını dile getiren Ali Hepşen, 2024 ve sonrası için hala çok yetersiz bir ürün girişinden bahsedildğini söyledi.
"KONUTDER’in İstanbul özelindeki raporunda gelecek 10 yıllık dönemde farklı nedenlere bağlı olarak 1,23 milyon adetlik konuta gereksinim olduğu biliniyor. Talep var, üretim yok ya da üretim var doğru talep ile eşleşemiyor" açıklamasında bulunan Ali Hepşen, “konutu kiralamak için inşa et, geliştir” modelini açıkladı.
KONUTU KİRALAMAK İÇİN İNŞA ET, GELİŞTİR MODELİ NEDİR?
Prof. Dr. Ali Hepşen, "Türkiye'de uzun vadeli, sürdürülebilir konutlar sunulmasının arazi ve finansman açısından teşvik edilmesi (örneğin Londra'da kiralık konut geliştirmek için daha fazla kamu arazisinin kullanılması çerçevesinde kamu ve özel ortaklıklardan faydalanılıyor...) gerekli" ifadelerini kullandı.
Barınma ölçeğinde artan talebi doğru ürünle buluşturabilmenin uzun vadeli düşünmeyi, istikrarı ve sürecin sermaye piyasası ile entegre edilmesini zorunlu kıldığının altını çizen Ali Hepşen, "Özellikle gelecekte elde edilecek kiralara dayalı menkul kıymet ihraç edilerek finansman sağlanması ve bunun yeni kiralık konut üretiminde kullanılması sürecin doğru işletilmesi anlamında oldukça yararlı olur" dedi.
Konut sektöründe barınma sorununun çözülmesi ve konutu finansal açıdan erişilebilir duruma getirmek için hayati öneme sahip “kiralama için inşa et, geliştir (bulit-to-rent)” planının, pek çok inşaat-kiralama geliştiricisinin gösterdiği uzun vadeli yatırım bakış açısına ihtiyaç duyduğunun altını çizdi.
Hepşen, "Aslında, konut geliştirme alanında inşa edilen kiralık mülkler, kurumsal yatırımcılara istikrarlı uzun vadeli getiri sağlama imkanı da sunuyor. Kiralık konut üretiminin desteklenmesi; kiralık mülk arzında yükseliş, konut seçiminde daha fazla çeşitlilik, uzun vadeli kiralamalara daha fazla odaklanılması ve kiralık stok standardını/müşteri deneyimini iyileştirme potansiyeli yaratıyor" açıklamasında bulundu.
Ali Hepşen, yerel yönetimlerin bu alana zihin yormalarının gerekli olduğuna dikkat çekti ve "Kiralık konut üretimini teşvik edici mekanizmalar ve üretimi yönlendirecek modeller geliştirilmeli, kiralık stokun alt-piyasalardaki düzeyi düzenli şekilde izlenmelidir" ifadelerini kullandı.
Konut üretimine katkı sağlamanın ve üretilen konutlara toplumun geniş bir kesiminin erişiminin sağlanmasının alternatif bir yolu olarak “erişilebilir kiralık konut üretimi” için kamu özel sektör işbirliği modelinin önemli bir seçenek olabileceğini belirten Hepşen, söz konusu yazısını "Öneri kurgusunda, kamu otoritesinin serbest piyasa dinamiklerine müdahale etmeden, ya da en az müdahale seçeneğiyle, hedeflenen erişilebilirlik sonucuna ulaşmak adına belirlenmiş regülasyonlar ile kiralık sosyal konut üretimi teşvik eden bir yapı tasarlanmalıdır" diyerek tamamlandı.